Już od dawna wiadomo było, że „emocjonalne huśtawki” w okresie dojrzewania wiążą się z burzą hormonalną, jaka ma wtedy miejsce w organizmach młodych osób. Dopiero niedawno okazało się, że źródłem antyspołecznych zachowań i agresji u młodzieży może być też niedojrzałość części mózgu odpowiedzialnych za racjonalne zachowania, planowanie i podejmowanie decyzji.
Do niedawna większość naukowców wierzyła, że mózg człowieka rozwija się mniej więcej do 6. roku życia. Istoty szarej (czyli kory mózgowej zajmującej się przetwarzaniem informacji) szybko przybywa w okresie płodowym oraz do około 18. miesiąca po urodzeniu. Później następuje stopniowa redukcja ilości synaps, co usprawnia działanie mózgu i „porządkuje” go. W świetle tej teorii mózg nastolatka niewiele różni się od mózgu osoby dorosłej.
Jednak badania Narodowego Instytutu Zdrowia Psychicznego (NIMH) w Stanach Zjednoczonych sugerują, że niektóre części mózgu rozwijają się przez cały okres dojrzewania, a nawet jeszcze dłużej. Okazało się, że między 11. a 12. rokiem życia w płacie czołowym mózgu zachodzą duże zmiany. Kora mózgowa znacznie się pogrubia, co wskazuje na zwiększanie ilości synaps. Potem stopniowo następuje ich redukcja, tak że od 13. do 18. roku życia mózg traci około jednego procenta istoty szarej. Takie gruntowne „porządki” są niezbędne do sprawniejszego funkcjonowania mózgu.
Oznacza to także, że mózg nastolatka nie jest i nie może być tak dojrzały jak mózg dorosłego człowieka. W wieku 16–18 lat mózg wciąż się rozwija, być może nawet do 25. roku życia.
Płaty czołowe jako ostatnie rozwijają się w pełni i proces ten dobiega końca dopiero około 25 roku życia. Ta część mózgu jest odpowiedzialna za :
- planowanie,
- ustalanie priorytetów,
- porządkowanie myśli,
- tłumienie impulsów i rozważanie konsekwencji danego działania,
- wybory moralne.
Jak nie popełniać błędów będąc Rodzicem nastolatka i młodego dorosłego?
1. Odrzuć przekonanie, że Twoje dziecko jest dojrzałe w wieku 18 lat. Potrzebuje Twojego zainteresowania i zaangażowania rodzicielskiego nawet jeszcze na studiach
2. Równocześnie nie zaprzeczaj temu, że jest dorosłe i musi ponosić odpowiedzialność za własne decyzje i zachowania.
3. Przyglądaj się jego “poczynaniom”, dyskretnie towarzysz z boku i dużo rozmawiaj na te tematy pokonując opór i niechęć z jego strony.
4. Tłumacz i uzmysławiaj mu ewentualne konsekwencje, gdy jest na etapie podejmowania decyzji.
5. Nie chroń go przed konsekwencjami. Twoja nadopiekuńczość nauczy go bezradności i spowolni proces dojrzewania.
6. Nie przeszkadzaj mu w byciu samodzielnym. Nie wyręczaj! Nie usuwaj mu kłód spod nóg.
7. Zaakceptuj to, że aby się nauczyć i zrozumieć, może i musi popełniać błędy.
8. Ingeruj zdecydowanie w sytuacjach zagrożenia!
9. Pokazuj granice, a także ich strzeż.
10. Kochaj i dawaj poczucie emocjonalnej bliskości.
O płatach czołowych czyli sztuka przetrwania dla rodziców nastolatka - wRodzinie.pl
Jak dojrzewa mózg człowieka. Tłumaczymy nastoletni "okres burzy i naporu" (focus.pl)
